Perkataan 'dialek' berasal daripada bahasa Yunani iaitu 'dialektos' iaitu perkataan yang pada mulanya digunakan dalam hubungannya dengan bahasa Yunani pada waktu itu. Dialek ialah variasi daripada satu bahasa tertentu yang dituturkan oleh sekumpulan penutur dalam satu-satu masyarakat bahasa. Dialek mempunyai bentuk tertentu, dituturkan dalam kawasan tertentu dan berbeza daripada bentuk yang standard/ baku dari segi sebutan, tatabahasa, dan penggunaan kata-kata tertentu, tetapi perbezaannya tidaklah begitu besar untuk dianggap sebagai satu bahasa yang lain. Dialek selalunya digunakan dalam situasi formal atau rasmi, namun terdapat kecenderungan pengguna bahasa yang mencampurkan unsur dialek dalam penggunaan pada situasi formal.
Faktor-faktor yang menimbulkan dialek terdiri daripada faktor-faktor geografis, politik, penjajahan, perdagangan, masa, dan seumpamanya. Faktor politik contohnya telah membahagi-bahagikan negara ini kepada unit-unit politik yang lebih kecil yang mewujudkan negeri Perlis, Kedah, Pulau Pinang, Selangor, Negeri Sembilan, Melaka, Johor, Pahang, Terengganu, dan Kelantan, yang akhirnya menimbulkan pelbagai dialek.
Dialek-dialek tempatan di Semenanjung Malaysia sebenarnya ialah variasi daripada bahasa Melayu. Dalam satu-satu dialek tempatan di Malaysia, terdapat pula ideolek-ideolek, iaitu kelainan pengucapan yang disebabkan oleh perbezaan individu, dan kelainan stilistik yang terjadi sebagai akibat perbezaan konteks. Semua kelainan ini disebut dialek, tetapi penutur-penuturnya masih boleh saling bersefahaman antara satu sama lain. Fonemena seperti inilah yang telah menarik perhatian ahli-ahli bahasa untuk membuat kajian mendalam terhadap dialek-dialek tersebut.
Dialek Utara (Pulau Pinang, Kedah, Perlis dan Perak Utara)
Selain berbeza sebutan, terdapat juga perbezaan kata yang jelas antara dialek Utara dengan Dialek Johor-Riau. Ciri utama dialek ini adalah sebutan ‘a’ dihujung kata yang dibunyikan secara baku .
Ejaan Standard Dialek Utara
Saya Saya (mengikut sebutan baku )
Dia Dia (mengikut sebutan baku )
Mana Mana (mengikut sebutan baku )
Huruf ‘r’ di akhir kata diganti dengan bunyi ‘q’. Lihat contoh:
Ejaan Standard Dialek Utara
Bergetar Bergetaq
Ular Ulaq
Telur Teloq
Bunyi ‘i’ di tengah digantikan dengan bunyi ‘ia’
Ejaan Standard Dialek Utara
Pasir Pasiaq
Baligh Baliaq
Pengguguran huruf ‘g’ dibelakang kata. Contoh:
Ejaan Standard Dialek Utara
Kambing Kambin
Kuning Kunin
Anjing Anjin
Kata-kata yang berbeza dengan Bahasa Melayu Standard (sekadar beberapa contoh):
BM Standard Dialek Utara
Awak / Kamu Hang
Mereka (bunyi ě) Depa (sebutan baku )
Sekejap Sat
Kenapa (bunyi ě) Awat
Pergi Pie
Kelapa (bunyi ě) Nyoq
Terdapat juga dialek kecil didalamnya yang mempunyi sedikit beza sebutan seperti dibawah:
Dialek Utara Dialek Utara (Perlis)
Kasut Kasuit
Pulut Pului
No comments:
Post a Comment